تبیین نقش و جایگاه مردم در حفاظت از میراث فرهنگی در گذر زمان براساس اسناد بین‌المللی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، رشته مرمت اشیاء فرهنگی تاریخی، دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه مرمت اشیاء فرهنگی تاریخی، دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر، تهران، ایران

چکیده

حفاظت از میراث فرهنگی یکی از گام‌های توســعه پایدار محلی است که اساس آن شناسایی منابع محلی از طریق فرآیندهای مشارکتی است. مردم جزء جدا نشدنی از میراث فرهنگی و به تبع آن حفاظت و مرمت هستند. در این مقاله سعی شده است تا به رابطه بین مردم و میراث فرهنگی و از طرفی نقش و جایگاه مردم در حفاظت از میراث فرهنگی پرداخته شود. برای این منظور از روش کیفی (تحلیل محتوا) استفاده شده است و اسناد بین‌المللی حوزه حفاظت و مرمت از سال 1931 م. یعنی منشور آتن تا سال 2020م. بررسی شده است. مبحث اصلی در این مقاله مشارکت مردم و مداخله آنها در حفاظت و مرمت بوده است، به این منظور تمامی اسناد بین‌المللی به صورت کلی و جزئی بررسی و تحلیل شد و مفاهیم مرتبط با این موضوع استخراج شده است. جهت مطالعه عمیق‌تر در این زمینه مفاهیم و مؤلفه‌های استخراج شده با بررسی متن اسناد یاد شده در موارد مختلف از مشارکت و مداخله مردم طبقه بندی شده است. جهت تبیین موضوع، روند تغییرات در این مفاهیم و تشابه و تفاوت رویکردها به طور کلی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهد که به مردم و نقش آنها در مرمت از ابتدایی‌ترین منشورها، توجه شده است و مفاهیمی همچون دسترسی عمومی، آگاهی‌رسانی و آموزش به مردم نسبت به اهمیت حفاظت از میراث فرهنگی، ترغیب به حمایت از آثار تاریخی و مشارکت مردم بومی در حفاظت، در بیشتر اسناد بین‌المللی وجود دارد و موضوع مشترک بیشتر این اسناد است. همچنین با گذشت زمان رویکردهای جدیدی در این حوزه وارد شده است که علاوه بر موارد فوق‌الذکر، مفاهیم و رویکردهایی همچون توسعه پایدار در گرو مشارکت مردم، اهمیت میراث برای انسجام اجتماعی، جای دادن مردم در متن سیاست‌ها و پروژه‌ها، حفاظت فراگیر، قرار دادن مردم در کانون گفتمان فرهنگی، حفاظت جامعه محور و تفویض اختیارات به ساکنان محلی و گفتگوی بین فرهنگی، از جمله این موارد است.

کلیدواژه‌ها